CIEKAWOSTKA    HISTORYCZNA   Z  1964   ROKU..

Pan Jacek Grzybała – znany  czytelnikom bloga przewodnik, pamiętający magiczne Bieszczady z lat 60 – tych, nadesłał krótki aczkolwiek ciekawy tekst dotyczący dawnej granicy polsko – radzieckiej w Bieszczadach. Ponieważ lubimy karpacką historię, oraz legendy i wspomnienia ludzi związanych z tym jakże ciekawym łańcuchem górskim, zamieszczam dla Was czytelnicy niecodzienny rarytas. Zapraszam do przejrzenia.

Czytając wpisy i oglądając  zdjęcia na blogu „Karpacki las”  zobaczyłem   ciekawe   miejsca   związane  z  dawną  granicą  ZSRR/RUMUNIA ( wcześniej II Rzeczypospolita  / Rumunia. Szerokie  przecinki   leśne,  resztki   dawnych   słupów   betonowych  a  także  z   drutu    kolcastego … Ja  o   takiej granicy  wspomniałem   w   artykule  p.t.   POCIĄGIEM  PRZEZ    ZSRR    z   USTRZYK DOLNYCH   DO   PRZEMYŚLA   PRZEZ   CHYRÓW.  Opisałem tam   całą   konstrukcje    zabezpieczeń   graniczych,  pas  ziemi  niczyjej ,   granicę  geometryczną,    czyli  tę  granice ,  która   przebiegała   środkiem pomiędzy tymi  ogrodzeniami  z  drutu  kolczastego. Granica    ta   była  wytyczona   i   zatwierdzona   słupami   kamiennymi,   pomalowanymi  na  biało i czerwono… Od   strony  zewnętrznej   na  każdym  kamiennym słupku  granicznym   była na  czterech   śrubach    przymocowana    bardzo   ciekawa tablica   z godłem ZSRR  i napisem w  środku po rosyjsku / proletari  wsiech stron sojedinajties /  Proletariusze Wszystkich Krajów Łączcie się … W środku   na tle  kuli ziemskiej   był   wytłoczony  sierp   i  młot  a na dwóch  kłosach  po lewej  i    prawej stronie  tenże   sam    zwrot    proletariusze wszystkich      krajów  łączcie się  , ale  w     językach     wszystkich  republik .  Ja  taką   tablicę   zapamiętałem,  ale  teraz   trzeba   wrócić  do   mych  lat   szkolnych …

Jest  rok 1964  roku.

Wrzesień – byłem  w  11    klasie . Jeden  z   kolegów   wrócił   z wakacji w   Bieszczadach  i   na  przerwie    wyjął    z   teczki  zawiniątko.  Po   jego rozwinięciu  ukazała   się    taka  właśnie  tablica  jaką  opisałem wcześniej …   Była  to płyta  metalowa    formatu  A-4   ,  grubości około 2-3 mm, niklowana  istne  cudeńko,  promienie świetlne  odbijały się  od niej  jak  od  lustra. Na  nas kolegów   z   klasy 11      oglądających   ją     zrobiła niesamowite   wrażenie. Ja  krótko oglądałem   ten   eksponat.  Były  to  czasy głębokiego  komunizmu.  ,Za   chwile  zorientowałem   się ,  że   przedmiot pochodził    z    samej    granicy polsko-radzieckiej .Domyśliłem się , że chyba  zdobyty     jakąś   dziwną   nie  legalną    drogą , a  ślady  na  otworach świadczyły,   że  trzeba    było    płytę  odkręcać  od  podłoża  czyli  kamienia  granicznego  odpowiednimi  narzędziami . Tu  mam   na   myśli  duży klucz francuski,  odpowiedni  śrubokręt   lub   jakąś   dżwignie ..Mając   to   na uwadze    przestałem   brać  udział w  oglądaniu   obiektu.  Kolega  szybko  go schował   i   nikt   już   z  klasy    więcej   go  nie widział .  ,Minęły  lata  a    dokładnie    50   lat    i   na   spotkaniu   koleżeńskim  z  okazji pięćdziesięciolecia  matury przypomniałem   sobie   o   tym   zdarzeniu .  Zapytałem   kolegę  czy  ty masz  jeszcze    tą   tablice. Odpowiedział    że    nie ma ,  chyba   zginęła   w    czasie  przeprowadzki    do   Warszawy , a  potem do USA  gdzie  wyemigrował   przed   stanem wojennym. W ogóle  nie  mam zielonego    pojęcia   co   się z nią  stało – odrzekł … Po chwili   dodał:  jak wrócę do  domu  do   Stanów,  to   może   będę  miał     jej    zdjęcie.   Jeżeli znajdę  to  przyślę. Wkrótce obiecane zdjęcie  otrzymałem. Po    konsultacji  z  Tomkiem   Gołkowskim  postanowiłem   napisać  te  parę  słów, traktując to  jako  ciekawostkę  turystyczną  dawnych lat,  a  także  załączyłem   to zdjęcie    do  publikacji   przy   artykule.  Trzeba    zaznaczyć,  że  aktualnie   granicy polsko – rosyjskiej w Bieszczadach nie ma  . Obecnie  nasza granica  od wschodu  na  terenie Bieszczad  to granica  z UKRAINĄ.

Tekst i zdjęcia: Jacek Grzybała. Zdjęcie tablicy nadesłane przez p. Jacka Grzybałę za zgodą autora. Zdjęcie zasieków dawnej granicy choć współczesne, jest czarno – białe dla specyfiki artykułu. Autorem jest Tomasz Gołkowski.