Pustkowia Pogórza Przemyskiego
4 komentarze
Archiwum kategorii: Polska
Świt w Górach Sanocko – Turczańskich ( Serednica i Leszczowate )
Świt w Górach Sanocko – Turczańskich
Położone na krańcu południowo wschodniej Polski, znane i nadzwyczaj komercyjne, choć jeszcze 30 lat temu dzikie i odgrodzone od świata Bieszczady, znane są również z niesamowitych punktów widokowych. Tam na rozległych połoninach, zapewniają one zjawiskowe wschody oraz zachody słońca. Wielu miłośników turystyki górskiej, oraz fotograficznej z utęsknieniem czeka na tę chwilę magii, gdy przejrzyste powietrze w zimowy mroźny świt, pozwala na uchwycenie ( wprawdzie nieczęsto ) odległej Połoniny Borżawy a nawet Gorganów. Niewielu jednak wie, że niesamowite plenery fotograficzne dostępne są w o wiele mniej znanych, i z pozoru mało atrakcyjnych Górach Sanocko Turczańskich. Lesiste, niewysokie i równoległe do siebie długie pasma górskie, skrywają w wielu miejscach rozległe łąki, które nazywamy tu połoninkami. Niektóre z nich urzekają szczególnie, nie tylko ze względu na swoiste piękno, ale również dzięki niebywałej liczbie dzikiej zwierzyny, oraz wspaniałym widokom, których najprawdopodobniej tu nie oczekiwalibyśmy. W przeszłości przedstawiałem niewielkie wzgórze nad wsią Liskowate, zwane Kiczerą. Zdjęcia ukazywały rozległe widoki na cztery strony świata, ale najbardziej spektakularne objawiały się na południe oraz południowy zachód. Tam wspaniale prezentowały się najwyższe pasma polskich Bieszczadów. Można było dostrzec Halicz, Rozsypaniec, Wielką Rawkę jak i Połoninę Caryńską, a nade wszystko Smerek oraz Połoninę Wetlińską. Jeszcze do niedawna uważałem, że jest to najbardziej klarowny widok na bieszczadzkie połoniny, jakie mogą nam zaoferować Góry Sanocko Turczańskie. Jednak to, co zobaczyłem wraz z towarzyszącymi mi przyjaciółmi o świcie, stojąc na grzbiecie Ostrego Działu nad Serednicą wywarło na mnie szczególnie mocne wrażenie. Zobaczyłem Bieszczady Wysokie w ognistym świetle wschodzącego słońca. Spojrzałem także na rozległą okolicę we mgle i widok ten mnie zachwycił. Na końcu zobaczyłem coś czego się nie spodziewałem … Daleko na południowym wschodzie – znany, wybitny stożek … Odniosłem też wrażenie że widok ten może mieć w sobie i większy potencjał – koniecznie trzeba tam wracać … Czytaj dalej
Brama Przemyska i okolica przygraniczna
Brama Przemyska – kraina geograficzna będąca wąskim gardłem pomiędzy położonym już w Karpatach Pogórzem Przemyskim a Płaskowyżem Sańsko – Dniestrzańskim. Jest to stosunkowo wąski pas ziemi, w którego skład wchodzi biegnący od Przemyśla na południowy wschód pradawny trakt kupiecki, ku dzisiejszej granicy dzielącej dwa kraje w miejscowościach Malhowice/Niżankowice. W czasach zaborów korytarz ów wybiegał z miasta Przemyśl od historycznej Bramy Dobromilskiej będącej częścią umocnień słynnej Twierdzy Przemyśl. Wybudowana została w II połowie XIX w i początkiem wieku XX w celu obrony miasta, jak i powstrzymania armii carskiej zmierzającej ku Europie. Dziś droga prowadzi do innych, zamkniętych jednak wrót. Stoją w miejscu, w którym niemalże na wyciągnięcie ręki widzimy ukraińską wieś po drugiej stronie szlabanu. Biegła również tędy, w czasach zaborów Pierwsza Węgiersko-Galicyjska Kolej Żelazna, powstała w 1872 roku. Posiadała wielkie znaczenie strategiczne, albowiem łączyła Galicję z Węgrami, a ściśle Twierdzę Przemyśl z Budapesztem. W czasach PRL-u, oraz we wczesnych latach 90-tych XX w. przez Malhowice/Niżankowice i dalej przez Smolnice/Krościenko, a następnie Ustrzyki Dolne kursował pociąg do Zagórza. Popularny „bałaj” stał się kultowym, wręcz legendarnym, zapisanym w pamięci szczególnego pokolenia turystów podążających z odległych krańców Polski, przez Przemyśl i skrawek ukraińskiej części dawnego ZSRR w dzikie Bieszczady. W najbliższych latach powstanie tu prawdopodobnie przejście graniczne, mogące stać się niesamowitą bazą wypadową w Karpaty Wschodnie. Wspaniałą inicjatywą wykazują się tu członkowie stowarzyszenia Linii 102 promujący reaktywację kursów z Przemyśla, przez Niżankowice w Bieszczady. Rozpoczęto właśnie remont szosy prowadzącej do przygranicznej wsi. Dziś jest to jednak obraz przestrzeni, w której świat się kończy. Zniszczona droga, i ledwie kilka gospodarstw. Wokoło łąki i pola a w oddali las. Czytaj dalej
Chomińskie – wzgórze na Pogórzu Przemyskim
Wzgórze Chomińskie widziane z rejonu Wzgórza nad Trójcą
Rozległe, pokryte lasem, zielone wzgórza przebiegające równolegle do siebie, zawierające liczne długie i wąskie doliny nieczęsto odwiedzane, mało znane i nieodgadnione … Stanowią one wyzwanie dla nielicznych śmiałków pragnących w odosobnieniu przeżywać długie wędrówki spowodowane potężnymi odległościami w terenie nieprzystosowanym wciąż do komercyjnej turystyki. Atmosfera tego najdzikszego z Pogórzy Karpackich jest jednak wyjątkowa. Niecodzienność tego zjawiskowego charakteru uwydatnia się szczególnie wtedy, gdy spojrzymy na Bieszczady sprzed 30 lat i pragniemy chęci powrotu do tego co widzieliśmy w latach 60 – 70 XX wieku. Dzikość, pustka, tajemniczość oraz potężna historia. Wprawdzie połonin rzeczywistych tu brak, jednak, prócz nieprzebytych lasów maszerować będziemy przez świetliste łąki położone na grzbietach niewysokich gór – tak zwane połoninki, które wciąż nie zarosły, są bardzo widokowe, ukazujące atmosferę sprzed lat. Piękno i dzikość, historia oraz odosobnienie – Pogórze Przemyskie to skraj polskich Karpat, ostatni bastion Karpat Zachodnich, które orientacyjnie na szosie Tyrawa Wołoska – Kwaszenina przechodząc w pasmo Gór Sanocko Turczańskich stają się Karpatami Wschodnimi. Dziś słów kilka o najpiękniejszym z Pogórzy, o niesamowitych okolicach Birczy, wyjątkowych wręcz, na miarę Beskidu Niskiego terenach zdziczałych. Zobaczymy Wzgórze Chomińskie, piękne przysiółki, miejsca historyczne, tuż przy dalekobieżnym szlaku turystycznym. Czytaj dalej
W Górach Sanocko – Turczańskich. Liskowate oraz Kiczera
Odległy skraj Polski, dosłownie niesamowity i dziki wschód zawierający w sobie wartości historyczne potwierdzone pamiątkami sprzed lat. Liczne doliny dawnych wsi, mistyczne, drewniane cerkwie, spokój oraz urok świata, który już w zasadzie nie istnieje. Obydwie wojny światowe, wysiedlenia, oraz ślady działalności gospodarczej z czasów „państwa arłamowskiego” są historiami, które w połączeniu z możliwością odkrywania mogą oszołomić. Turyści jadący w Bieszczady z różnych stron niewiedzą zazwyczaj o tym, że niewielkie zalesione wierchy, ciasne doliny śródgórskie jak i liczne serpentyny oraz odchodzące szutrowe drogi, w stronę tajemniczych leśnych ostępów i zielonych łąk to Góry Sanocko – Turczańskie. One jako jedyne w Polsce prócz wspomnianych Bieszczadów należą do potężnego systemu górskiego występującego pod nazwą Karpaty Wschodnie. Leżące po stronie ukraińskiej oraz w Rumunii owe łańcuchy górskie to magiczne przestrzenie, o których wciąż marzy wielu turystów, eksploratorów, oraz miłośników przygód jak i podróży. W naszym kraju właśnie Góry Sanocko Turczańskie są elementem tych Karpat Wschodnich, które podobnie jak Bieszczady, mimo posiadania kilku znanych połonin, należą do Beskidów Lesistych. Oddzielone od nich oraz od Pogórza Przemyskiego, tworzą mimo to jednolitą strukturę historyczno kulturową, o tragicznej lecz barwnej przeszłości. Czytaj dalej
Przemyśl – perła Podkarpacia
Kraniec południowo wschodniej Polski to miejsce mało zurbanizowane, emanujące mistyką wschodu, w sporej części wyludnione, niestety również ubogie i dla wielu zapomniane. Wprawdzie nie brzmi to optymistycznie, jednak nawet tu, na tym dzikim kresie współczesnej Polski odnaleźć można perłę wyróżniającą się nadzwyczaj wspaniale. Tym szczególnym miejscem jest położony nad Sanem Przemyśl, który będąc jednym z najstarszych miast w Polsce, jest jednocześnie jednym z najpiękniejszych w skali kraju. To miejsce niesamowite, niepowtarzalne, historyczne i zabytkowe. Stary gród rozłożony na licznych wzgórzach, był i jest do dzisiaj miastem wielokulturowym, w którym od tysiąca lat zderzają się ze sobą dwa chrześcijańskie światy : łaciński zachód, oraz bizantyjski wschód – dwie religie, oraz trzy wyznania. Przemyśl jest bramą Karpat, barwną mozaiką kultur różnych narodów, jakie przez wieki zamieszkiwały tutejsze tereny. Tragizm pogranicza zachował w Przemyślu i w okolicach wiele cennych pamiątek. Miasto ze względu na swoje strategiczne położenie (krzyżowały się tu szlaki kupieckie biegnące w każdą z czterech stron świata) był areną licznych konfliktów, najazdów, oraz wojen. Tragiczny XX wiek szczególnie odcisnął tutaj swe piętno. I wojna światowa pozostawiła po sobie jedną z najpotężniejszych obecnie atrakcji turystycznych regionu – Twierdzę Przemyśl wybudowaną przez zaborców austriackich, która w latach swego istnienia zaliczana była do jednej z najpotężniejszych tego typu budowli militarnych w ówczesnej Europie. Kolejna Wielka Wojna przyniosła miastu potężne zniszczenia wynikające z walk sowiecko – niemieckich, które nigdy w całości nie zostały odbudowane. Dziś Przemyśl budzący się do życia na nowo, zachęca przyjezdnych gości niepowtarzalnym urokiem, swojską atmosferą, licznymi zabytkami oraz przedziwną historią, której najważniejsze fragmenty postaram się tu omówić. Panoramy ze wzgórz, na których rozsiadł się ten stary gród, są bardzo widokowe. Uważa się że jest najpiękniej położonym miastem w Polsce. Przemyśl jest wspaniałą bazą wypadową w Bieszczady, na Słowację oraz na Ukrainę traktowaną często przez Polaków jako miejsce sentymentalne. Czytaj dalej
Beskidzki świat drewnianych cerkwi cz. III
Żelazne krzyże wschodniej orientacji wieńczące cebulaste banie skrytych w dolinach górskich, mistycznych świątyń budowanych z drewna, są charakterystycznym i symbolicznym elementem karpackiego krajobrazu. Szczególnie w Beskidzie Niskim do dziś jawią się one, jako niepowtarzalna materia na stałe od wieków wkomponowana w łemkowski świat odrodzony dziś w pewnym stopniu na nowo. Tajemnicza kraina musi zawierać w sobie duchową treść – obraz cerkwi jest tu przesłaniem … Przestrzeń inna, niezwykła – kto pokocha cerkiew, poczuje Beskid jako najwyższy poziom mistyki – tajemniczej atmosfery w obszarach potężnego terenu w niewielkim dziś stopniu zagospodarowanego. Przez wieki dzisiejszy pusty świat stanowił przez swą zwartą łańcuchową zabudowę etnograficzny monolit rozerwany przez propagandową propozycję przenosin na wschód, a następnie już pod przymusem masowych wysiedleń na tereny ziem odzyskanych. Cerkiew – instytucja, mimo przeszkód przetrwała, również jako zabytek zdobyła sympatię, oraz uzyskała wsparcie. Bez względu na politykę, przeszłość, historię oraz skrajne działania człowieka, stanowi dziś spuściznę – bezcenne zabytki ukryte pośród wzgórz, w dolinach które również i dziś zapomniane rozwijają się w swym beskidzkim tempie na nowo. Sama cerkiew, nieważne czy jako obiekt przemianowany już na rzymski, czy też wciąż bizantyjski, imponuje swą piękną obecnością dla jednych jako kult, dla wielu jako ciekawostka. Czytaj dalej
Przewodnik na powiat przemyski – oferta
Zapraszam do magicznych wędrówek jako przewodnik terenowy po powiecie przemyskim – ku przygodzie!
Połoninki Rybotyckie oraz Grzbiet Leszczyński
Kolejny już raz spotykamy się w wirtualnym świecie Pogórza Przemyskiego, kolejny też raz pokazać pragnę miejsca, które napawają mnie natchnieniem i wielką chęcią poznania tego, o czym tylko w nielicznych książkach przeczytać możemy. Drążę temat Pogórza, chcąc przedstawić to miejsce w taki sposób, aby mogło stać się nie tylko prawdziwym obrazem, ale również magicznym i żywym wspomnieniem. Dlaczego je tak chwalę, i czym może zaskoczyć nas obszar tak mało znany? To świat odległy w skali kraju, nieodwiedzany i podziwiany dotychczas jedynie przez zorientowanych szerzej krajoznawców, niepospolitych turystów oraz koneserów pamiętających powojenne, dzikie i nieodgadnione Bieszczady. Pisałem wielokrotnie o najciekawszym paśmie należącym do Pogórzy jako o miejscu będącym synonimem Beskidu Niskiego, posiadającym równie ciekawe, zapomniane doliny, dzikie, górskie strumienie, przydrożne krzyże, kapliczki oraz zapomniane cmentarze. Mógłbym również porównać zdziczałe wtórnie obszary, położone na południe od Przemyśla ku granicy państwowej jako miejsca oddające klimat dawnych Bieszczadów, jednak tutejsze wysokości bezwzględne nijak się mają do połoninnego pasma znanego obecnie niemal każdemu turyście. Mimo to, jest i tu pewien fenomen, nie tak spektakularny jak wspomniane połoniny oraz hale występujące w Gorcach oraz w Beskidzie Sądeckim. Mamy na Pogórzu, zwane początkowo dość potocznie, jednak obecnie już i na mapach oraz w nielicznych artykułach naznaczone osobliwe „połoninki”, których pewne fragmenty ukazywałem w przeszłości. Chcąc jednak kontynuować temat jednego z Pogórzy Karpackich, pokazać pragnę dziś Połoninki Rybotyckie oraz Grzbiet Leszczyński, których widokowe i rozległe, step przypominające łąki przedstawiają krajobrazy w zasięgu polskich jak i ukraińskich Gór Sanocko Turczańskich a czasem nawet Bieszczadów. Kolejny raz zapraszam aby przekonać czytelników – turystów, do planowania i realizacji podróży w dziki kres Polski południowo wschodniej, by chociaż raz ominąć słynne Bieszczady, zatrzymać się w Przemyślu i następnie z mapą i kompasem w ręku zobaczyć, zrozumieć a następnie pokochać fenomen najpiękniejszego z Pogórzy. Zapraszam do przejrzenia. Czytaj dalej
Przez Beskid Niski – kilka wybranych ciekawostek
Południe Polski – kraina rozległych wzgórz skrywających w sobie, legendy, tajemnice oraz potężną historię od lat badaną przez miłośników Karpat, eksploratorów oraz ludzi obcujących ze światem, który dla wielu odszedł w zapomnienie … To Beskid Niski – najniższe i jednocześnie najbardziej rozciągnięte pasmo, wciśnięte między Bieszczady oraz Beskid Sądecki, otoczone aurą istniejących od lat niejasności. To góry romantyczne, mniej znane od sąsiednich Bieszczadów, w ostatnich latach podlegające jednak wzrastającemu zainteresowaniu. Świat Beskidu Niskiego zgromadził najcenniejszą materię w dolinach, bo grzbiety górskie w ogromnej mierze zalesione, wydawać się mogą mniej interesujące dla oka turysty zakochanego w bieszczadzkich, widokowych połoninach oraz w surowych tatrzańskich wysokościach. Jednak i w Beskidzie zakochać może się każdy, nawet ten który ignoruje mniejsze wysokości mówiąc, że to pagórki mało atrakcyjne i monotonne. Fenomen leży gdzie indziej – we wspomnianych dolinach. Ten kto raz doceni historię zawartą w dolinie, wejdzie w końcu ku wyższym partiom by spróbować również i tam odnaleźć pamiątki z przeszłości, a jest ich sporo. Także bezdroża, szutrowe drogi, ścieżki poza szlakiem, piękne, bukowe lasy, oraz drewniane arcydzieła, czyli cerkwie wkomponowane w przyjazny dla oka krajobraz. Stoją tu do dziś stare, łemkowskie chyże, przerabiane zazwyczaj i odnawiane na użytek współczesnych, krzyże, kapliczki oraz cmentarze. Beskid Niski jednak zmienia się, powstają turystyczne szlaki, budowane są nowe drogi, odwiedza Beskid również nowa fala turystów … i zachwyca się. Czytaj dalej